معمولا در بانک‌ها، صرافی‌ها و فروشگاه‌های بزرگ که لازم است مبالغ بالایی از پول نقد شمرده شود، از دستگاه پول شمار به منظور صرفه‌جویی در زمان و افزایش دقت استفاده می‌شود. البته استفاده از دستگاه پول شمار مزایای بسیاری به کاربران ارائه می‌دهد. از مزیت‌های این دستگاه می‌توان به جلوگیری از شیوع بیماری اشاره کرد. همچنین دستگاه‌های پول شمار قابلیت‌های متنوعی دارند و می‌توانند با استفاده از فناوری ماورابنفش، اسکناس‌های تقلبی را از اصل شناسایی کنند. نمونه‌های پیشرفته این دستگاه‌ها قابلیت محاسبه مبلغ اسکناس‌های شمرده شده را دارند.
اغلب دستگاه‌های پول شمار با استفاده از جریان برق عملیات شمارش اسکناس‌ها را انجام می‌دهند. در حالی که برخی از آنها برای شمردن اسکناس‌ها از باتری استفاده می‌کنند و کارایی نمونه‌های برقی را ندارند. در این مقاله انواع دستگاه پول شمار مورد بررسی قرار گرفته است.
تاریخچه دستگاه پول شمار
دستگاه پول شمار برای اولین بار در سال 1958 توسط یک فرد چینی به نام تیان طراحی و اختراع شد. ولی تیان به دلایلی موفق به ثبت اختراع خود نشد. چند سال پس از آن در سال 1998 از اولین دستگاه پول شمار توسط یک شرکت انگلیسی رونمایی شد. امروزه شرکت‌ها و تولیدکنندگان بسیاری در سراسر دنیا در تلاش تولید دستگاه‌های پول شمار هستند. محصولات این شرکت‌ها در انواع مختلف با ویژگی‌ها و کیفیت‌های متفاوت طراحی و تولید می‌شوند و هر یک از نمونه‌های دستگاه‌های پول شمار قابلیت‌های متفاوتی دارند.
در حقیقت هدف تولید انواع دستگاه پول شمار افزایش سرعت در روند کار و برطرف کردن خطاهای انسانی می‌باشد. در سال‌های اخیر ایران نیز توانسته انواع دستگاه‌های پول شمار را با کیفیت مناسب تولید کند. نکته قابل توجه این است که پول شمارهایی که در ایران تولید می‌شوند، نسبت به دستگاه‌های تولید شده در کشورهای دیگر قیمت مقرون‌به‌صرفه و کیفیت ایده‌آلی دارند. از این رو پول شمارهای ایرانی توانسته‌اند جایگزین نمونه‌های وارداتی در بازار شوند.
انواع مدل‌های دستگاه پول شمار
با استفاده روز افزون انواع دستگاه پول شمار در کسب‌وکارهای مختلف، مطمئنا افراد دستگاه پول شمار را از نزدیک دیده‌اند. همانطور که گفته شد، استفاده از انواع دستگاه پول شمار منجر به کاهش اشتباهات انسانی و همچنین سرعت بخشیدن به شمارش پول می‌شود. به طور کلی دستگاه‌های پول شمار را در سه مدل پول شمار ایستاده، پول شمار رومیزی و پول شمار انگشتی دسته‌بندی می‌کنند. هر کدام از این مدل‌ها ویژگی و قابلیت‌های منحصربه‌فرد خود را دارند.
دستگاه پول شمار رومیزی
دستگاه پول شمار رومیزی به دلیل حجم کم و جابجایی آسان‌تر به عنوان یکی از محبوب‌ترین مدل‌های دستگاه پول شمار در نظر گرفته می‌شود. در پول شمار رومیزی، عمل شمارش اسکناس‌ها به صورت باز انجام می‌شود. یعنی اسکناس‌هایی که به منظور شمارش در دستگاه قرار داده می‌شوند، در یک محفظه پوشیده نیستند. عمر مفید دستگاه پول شمار رومیزی نسبت دیگر انواع دستگاه پول شمار بالاتر می‌باشد، زیرا که در این نمونه از دستگاه از چرخاننده غلطکی استفاده شده است. همچنین تعداد شمارش اسکناس‌ها در پول شمار رومیزی به قدرت موتور بستگی دارد که در انواع دستگاه پول شمار رومیزی متفاوت می‌باشد.
یکی از برترین قابلیت‌های دستگاه پول شمار رومیزی، مجهز بودن به سنسور تشخیص پول تقلبی می‌باشد. این قابلیت باعث شده است از دستگاه پول شمار رومیزی در میان کاربران بیشتر استقبال شود.
دستگاه پول شمار ایستاده
مدل دیگر دستگاه‌های پول شمار، دستگاه پول شمار ایستاده می‌باشد که در مقایسه با دیگر انواع دستگاه پول شمار قیمت بالاتر دارد. حجم این دستگاه تا حدودی بزرگ است، بنابراین کاربران نمی‌توانند آن را روی میز خود قرار دهند و معمولا در کنار میز کار جای می‌گیرد. دستگاه پول شمار ایستاده برخلاف دستگاه پول شمار رومیزی، فرایند شمارش پول‌ها به صورت بسته انجام می‌دهد. این بدین معنا است که اسکناس‌ها باید در محفظه مخصوص که با در پوش پلاستیکی بسته می‌شود، قرار بگیرند تا عمل شمارش آنها شروع شود. مزیتی که این ویژگی دستگاه پول شمار ایستاده ارائه می‌دهد، این است که مانع انتشار گرد و غبار موجود در اسکناس‌ها می‌شود.
علاوه بر این در پوش بسته محفظه اسکناس‌ها مانع از ورود جسم خارجی به اسکناس‌ها و مانع از ایجاد اختلال در روند شمارش می‌شود. به همین دلیل میزان خطا در شمارش و از همه مهم‌تر آلودگی صوتی ناشی از شمارش اسکناس‌ها به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. از طرفی وجود فیلترهایی در دستگاه پول شمار ایستاده، برای جلوگیری از ورود گرد و غبار به داخل دستگاه مقاومت و عمر مفید دستگاه را نسبت به دیگر انواع دستگاه پول شمار افزایش می‌دهد.
به طور میانگین حجم مخزن دستگاه پول شمار ایستاده برای تعداد 150 اسکناس مناسب در نظر گرفته می‌شود. همچنین پول شمار ایستاده به طور میانگین قابلیت شمار 1000 اسکناس را در یک دقیقه دارد. از دیگر قابلیت‌های منحصربه‌فرد دستگاه پول شمار ایستاده می‌توان به دارا بودن کیبورد حرفه‌ای، حافظه ثبت عملکرد دستگاه پول شمار ایستاده، سنسور تشخیص اسکناس تقلبی، برخورداری از سرعت‌های مختلف برای شمارش اسکناس و عیب‌یاب خودکار اشاره کرد.
دستگاه پول شمار انگشتی
یکی دیگر از انواع دستگاه پول شمار، نمونه انگشتی می‌باشد که به عنوان پیشرفته‌ترین نوع دستگاه پول شمار در نظر گرفته می‌شود. دستگاه پول شمار انگشتی از جدید‌ترین تکنولوژی برای شمارش اسکناس‌ها استفاده می‌کند. در واقع نحوه عملکرد این پول شمار بدین صورت است که مانند انگشتر روی انگشت کاربر قرار می‌گیرد و با حرکت سریع اسکناس‌ها در مقابل دستگاه پول شمار تعداد آنها شمرده می‌شود. در حقیقت دستگاه پول شمار انگشتی با استفاده از تکنولوژی مادون قرمز عمل شمارش اسکناس‌ها را انجام می‌دهد.
دستگاه پول شمار تسمه‌ای در مقابل دستگاه پول شمار غلتکی
در تقسیم‌بندی دیگر از انواع دستگاه پول شمار، می‌توان آنها را به دو نمونه پول شمار تسمه‌ای و پول شمار غلطکی دسته‌بندی کرد. به طور کلی نمونه پول شمار غلطکی در مقایسه با پول شمار تسمه‌ای نه تنها از کارایی بهتری برخوردار است بلکه کیفیت و عمر مفید بالاتری نیز دارد. در واقع پول شمار تسمه‌ای دارای یک تسمه می‌باشد که اگر در حین شمارش اسکناس‌ها مشکلی برای تسمه ایجاد شود یا تسمه پاره گردد، استفاده مجدد از آن بدون تعویض تسمه امکان‌پذیر نمی‌باشد. در حالی که به دلیل نبود تسمه در دستگاه پول شمار غلطکی، امکان بروز چنین مشکلاتی صفر می‌باشد. از طرفی اگر برای غلتک دستگاه پول شمار مشکلی بروز دهد می‌توان با استفاده از یک تسمه این مشکل را برطرف کرد.
محل استفاده از دستگاه پول شمار
دستگاه‌های شمارش پول کاربردهای متنوعی دارد. به همین خاطر از این دستگاه‌ها در صنایع و مشاغل مختلف استفاده می‌شود.
تجارت‌های خرده‌فروشی
این محصول به خرده‌فروشان کمک می‌کنند تا به سرعت درآمد نقدی روزانه خود را شمارش و تایید کنند.
بانک‌ها و موسسات مالی
دستگاه‌های پول شمار فرایند مدیریت نقدینگی در بانک‌ها را ساده‌تر می‌کنند و در معاملات بزرگ دقت را تضمین می‌کنند.
هتل‌ها و رستوران‌ها
این مکان‌ها از دستگاه‌های پول شمار برای محاسبه پرداخت‌های نقدی مشتریان استفاده می‌کنند.
ادارات دولتی
نهادهای دولتی که با هزینه‌ها و پرداخت‌های عمومی کار دارند، از این دستگاه‌ها برای دقت و شفافیت در مدیریت نقدینگی استفاده می‌کنند.
مبادلات ارز
دستگاه‌های پول شمار در تبدیل ارزهای مختلف به‌صورت دقیق کمک می‌کنند.
معیار انتخاب انواع دستگاه پول شمار
انتخاب اینکه کدام نمونه از دستگاه‌های پول شمار نسبت به سایر نمونه‌ها بهتر است، واقعا دشوار می‌باشد. هر یک از مدل‌های دستگاه پول شمار معرفی شده در این مقاله کارایی و ویژگی منحصربه‌فرد خود را دارد. بنابراین افراد باید برای انتخاب بهترین نوع دستگاه پول شمار با توجه به هدفی که از استفاده آن دارند، ویژگی‌های دستگاه همچون سرعت شمارش، میزان خطا در شمارش را به عنوان معیار قرار دهند.
جمع‌بندی
به طور معمول انواع دستگاه پول شمار در سه گروه پول شمار رومیزی، پول شمار ایستاده و پول شمار انگشتی تقسیم می‌شوند. هر یک از انواع مدل‌های دستگاه‌های پول شمار کاربردها و قابلیت‌های مختص خود را به کاربران ارائه می‌دهند. بنابراین کاربران باید با توجه به فاکتورهای مهمی چون نوع نیاز خود و نوع مرکز یا محیط کار همچنین میزان کیفیت و کارایی یک دستگاه پول شمار مناسب را انتخاب کنند. غالبا دستگاه‌های پول شمار رومیزی به دلیل حجم کمی که دارند و امکان جابه‌جایی آسان آنها از محبوبیت بیشتری برخوردارند. پول شمارهای ایستاده با وجود سرعت شمارش بالاتر، قیمت بالاتری نسبت به مدل‌های دیگر دارند. پول شمارهای انگشتی نیز به عنوان پیشرفته‌ترین نوع دستگاه پول شمار شناخته شده‌اند.
