پول الکترونیکی، یکی از پدیده‌های بارز و نوآورانه در دنیای اقتصاد دیجیتال، به‌سرعت جایگزین برخی از روش‌های پرداخت سنتی شد و به‌عنوان یک وسیله مبادله مالی امن و کارآمد در دنیای مدرن موردتوجه قرار گرفت. با پیشرفت فناوری و ارتقا امکانات شبکه‌های رمزنگاری، ارزهای الکترونیکی بهطور چشمگیری در حال گسترش و توسعه هستند. پول الکترونیکی و آینده ارزها باتوجه‌به نوآوری‌های پیشرفته، باعث تغییرات فراگیری در ساختارهای مالی و اقتصادی جهان می‌شود.
مروری کلی بر پول الکترونیکی و آینده ارزها
در طی چند سال اخیر، ارزهای رمزنگاریشده از نوآوری‌های دیجیتال به فناوری‌های تریلیون دلاری با پتانسیل ایجاد اختلال در سیستم مالی جهانی تبدیل شده‌اند. بیت‌کوین و صدها ارز دیجیتال دیگر بهطور فزاینده‌ای به‌عنوان سرمایه‌گذاری نگهداری می‌شوند. این ارزها به‌عنوان ارز برای خرید بخشی از کالاها و خدمات، مانند نرم‌افزار، املاک دیجیتال و داروهای غیرقانونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در بحث پول الکترونیکی و آینده ارزها، ارزهای دیجیتال یک نیروی دموکراتیک هستند که قدرت خلق و کنترل پول را از بانک‌های مرکزی و وال‌استریت سلب می‌کنند. بااین‌حال، منتقدان می‌گویند که فقدان مقررات برای ارزهای دیجیتال به گروه‌های جنایت‌کار، سازمان‌های تروریستی و دولت‌های سرکش قدرت می‌دهد. درحالی‌که خود دارایی‌ها نابرابری را دامن می‌زنند، از نوسانات شدید بازار رنج می‌برند و مقادیر زیادی برق مصرف می‌کنند.
مقررات در سراسر جهان بهطور قابل‌توجهی متفاوت است. تعدادی از حکومت‌ها از ارزهای دیجیتال بهره می‌برند در حالی‌که برخی دیگر مصرف آنها را جایز نمی‌دانند یا آن را محدود کرده‌اند. از فوریه 2023، 114 کشور، از جمله ایالات متحده، در حال بررسی معرفی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) خود برای رقابت با رونق ارزهای دیجیتال هستند.
ارزهای رمز پایه (Cryptocurrency) چیست؟
در ادامه پول الکترونیکی و آینده ارزها، ارزهای دیجیتال معمولا در شبکه‌های کامپیوتری غیرمتمرکز بین افراد دارای کیف پول مجازی مبادله می‌شوند. این تراکنش‌ها به‌صورت عمومی در دفترهای توزیع‌شده و بدون دست‌کاری که به نام بلاک‌چین شناخته می‌شوند، ثبت خواهند شد. این چارچوب منبع‌باز از تکراری‌شدن سکه‌ها جلوگیری می‌کند و نیاز به یک مرجع مرکزی مانند بانک برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها را از بین می‌برد.
بیت‌کوین که در سال 2009 توسط مهندس نرم افزار مستعار ساتوشی ناکاموتو ایجاد شد، تاکنون برجسته‌ترین ارز رمزنگاری شده است و ارزش بازار آن به بیش از 1 تریلیون دلار می‌رسد. بسیاری از موارد دیگر، از جمله اتریوم، دومین مورد محبوب، در سال‌های اخیر افزایش یافته‌اند.
کاربران ارزهای دیجیتال وجوه خود را بین آدرس‌های کیف پول دیجیتال می‌فرستند. این تراکنش‌ها سپس در دنباله‌ای از اعداد به نام «بلوک» ثبت می‌شوند و در سراسر شبکه تایید خواهند شد. بلاک‌چین‌ها نام‌های واقعی یا آدرس‌های فیزیکی را ضبط نمی‌کنند، فقط نقل‌وانتقالات بین کیف پول‌های دیجیتال را به ثبت می‌رساند و بنابراین درجه‌ای از ناشناس‌بودن را به کاربران می‌دهند.
برخی از ارزهای دیجیتال، مانند مونرو، ادعا دارند که حریم خصوصی بیشتری را ارائه می‌دهند. بااین‌حال، اگر هویت صاحب کیف پول مشخص شود، تراکنش‌های آنها قابل‌ردیابی است.
سیاست‌های و پتانسیل بازار ارزها
پول الکترونیکی و آینده ارزها پتانسیل تغییر بخش مالی را دارد. بازارهای نوظهور و کشورهای کم‌درآمد بیشترین سود را از این تغییر چشمگیر خواهند برد. دسترسی گسترده و ارزان به پول دیجیتال و تراکنش‌های مبتنی بر تلفن می‌تواند راه را برای خدمات مالی 1.7 میلیارد نفر بدون حساب‌های بانکی سنتی باز کند. کشورها احتمالا بهطور فزاینده ای به هم متصل شوند و تجارت و یکپارچگی بازار را تسهیل کنند. تأثیر دنیای واقعی قابل توجه خواهد بود.
با وجود فرصت‌های فراوان در بحث پول الکترونیکی، نباید از ریسک‌ها غافل شد. گذر به این دنیای جدید می‌تواند کسانی را که در آن‌سوی شکاف دیجیتالی قرار دارند حذف کند. راه را برای پراکندگی، جایگزینی ارز و ازدست‌دادن اثربخشی سیاست باز می‌کند. انتقال باید به‌خوبی مدیریت شود و هماهنگ و منظم باشد.
بازارهای نوظهور پیشتاز هستند
یک کارگر در ایالات متحده را در نظر بگیرید. در آینده‌ای نزدیک، یک کارفرما می‌تواند چک حقوق خود را در یک کیف پول دیجیتالی واریز کند و به او اجازه می‌دهد تا برای اقوام خود در هر کشور دیگری با ارزان‌ترین و کارآمدترین روش پول بفرستد. کارمزد سیم‌کشی پول اغلب تا هفت درصد از ارزش یک تراکنش را می‌گیرد و بانک جهانی تخمین می زند که کاهش هزینه ها به دو درصد سالانه 16 میلیارد دلار به حواله‌های ارسالی به کشورهای کم‌درآمد کمک می‌کند.
این آینده در موضوع پول الکترونیکی و آینده ارزها دور نیست. نوآوری بخش خصوصی در بازارهای نوظهور قبلا در حوزه پول موبایلی نشان داده است. سرویس انتقال پول موبایل M-pesa که در کنیا آغاز شد، در ده‌ها کشور در آفریقا و آسیا تکرار می‌شود. این امر برای بسیاری امکان پرداخت بدون حساب بانکی، اما با یک تلفن تاشو در جیب آنها را به وجود می‌آورد. این موضوع دری را برای سایر خدمات مالی؛ مانند محصولات پس‌انداز و اعتباری باز می‌کند.
حفظ تعادل در پول الکترونیکی و آینده ارزها
اما بسیاری از مزایای بالقوه در حوزه پول الکترونیکی نیازمند حمایت سیاستی دقیق و دوراندیشانه است. برای شروع، زیرساخت‌های جدید ضروری خواهد بود تا به خانوارهای فقیرتر در مناطق دورافتاده اجازه دهد تا به خدمات پرداخت دیجیتال جدید متصل شوند. انتظار می‌رود شبکه‌های ماهواره‌ای جهانی (استارلینک، وان وب و سایرین) خدمات پهنای باند گسترده، از جمله برای کشورهای با درآمد پایین‌تر را تا سال آینده ارائه دهند.
اما استراتژی گنجاندن مالی نمی‌تواند به سیگنال‌ها تکیه کند. یک فشار سرمایه‌گذاری زیرساختی هماهنگ از جمله برای گسترش دسترسی به اینترنت به مناطق فقیرتر و دورافتاده مورد نیاز است. در واقع، هنگامی که بسیاری از کشورها بهطور هم‌زمان اقدام می‌کنند، سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های عمومی به افزایش رشد در داخل و خارج از کشور از طریق پیوندهای تجاری کمک می‌کند. این سرمایه‌گذاری‌ها برای حمایت از یک استراتژی پرداخت دیجیتال قابل‌اجرا ضروری خواهند بود.
موضوع امکانات مالی
در مبحث پول الکترونیکی و آینده ارزها، در بسیاری از کشورها، گنجاندن امکانات مالی احتمال دارد به معنای مبادله زمانی باشد که صحبت از حریم خصوصی و سیاست رقابت می‌شود. شرکت‌های پرداخت دیجیتال بهطور فزاینده‌ای در حال جمع‌آوری و کسب درآمد از داده‌های مصرف‌کننده هستند.
بدون وثیقه برای ارائه، خانوارهای فقیرتر و شرکت‌های خرد می‌توانند داده‌های خود را ارائه دهند، اما به قیمت حفظ حریم خصوصی خود. مقررات باید تعادل مناسب را ایجاد کند، از جمله انگیزه ورود به بازار برای شرکت‌های پرداخت جدید و درعین‌حال محدودکردن تسلط آنها.
مقررات و ظرفیت نظارتی بر فرایند ارزهای دیجیتال
در واقع، قبل از ورود نوآوری‌های پرداخت به بازار در حوزه پول الکترونیکی و آینده ارزها، کشورها باید ظرفیت نظارتی و نظارتی را به‌طورکلی افزایش دهند. مقررات و نظارت دقیق کلیدی برای تثبیت اعتماد به اشکال دیجیتالی جدید پول است. بااین‌حال، سوالات فراوانی در این حوزه وجود دارد.
احتمال دارد از ارائه‌دهندگان پرداخت خواسته شود که بهطور کامل از انتشار سکه با دارایی‌های ایمن و نقد حمایت کنند، اما کدام دارایی؟ آیا اینها باید در بانک‌های تجاری یا شاید حتی در بانک‌های مرکزی نگهداری شوند؟ دولت آماده ارائه چه راهکارهایی است؟ اگر پول دیجیتال توسط یک شرکت خارجی ارائه می‌شود چه اتفاقی روی خواهد داد؟ تنظیم‌کننده‌ها چگونه باید در سراسر مرزها همکاری کنند؟ باید بادقت در مورد این سوالات فکر کرد.
جمع‌بندی
پول الکترونیکی و آینده ارزها، در حال تعیین مسیر جدیدی برای سیستم‌های مالی جهانی است. این پدیده، باتوجه‌به پیشرفت‌های فناوری، امکان انجام تراکنش‌های مالی بدون نیاز به واسطه‌های متعدد را فراهم می‌کند و به یکی از چالش‌های اصلی جوامع مدرن، یعنی سرعت و کارایی، پاسخ داده است.
