اصطلاح تورم از کلمه لاتین inflareبه معنی بادکردن گرفته شده است. از نظر مفهومی، تورم به روند کلی قیمت‌ها اشاره دارد، نه تغییر در قیمت خاصی. پیش‌بینی شده بود که در سال 2023، تورم کشورهای جهان به‌طور پیوسته کاهش یابد. به‌دلیل سیاست‌های پولی سخت‌تر ناشی از کاهش قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی، از 8.7 درصد در سال 2022 به 6.9 درصد در سال 2023 و 5.8 درصد در سال 2024 تغییر داشت.
دلایل بالا بودن تورم در 2023
به‌طور کلی، تورم کشورهای جهان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. افزایش اخیر تورم تا حدی از مسائل مربوط به زنجیره تامین، کاهش تقاضای مصرف‌کننده و محرک‌های اقتصادی ناشی از همه‌گیری بوده است. در مارس 2023، جروم پاول، رئیس فدرال رزرو گفت که در حال‌حاضر محرک‌های اصلی تورم مشکلات زنجیره تامین، تغییر سلیقه مصرف‌کنندگان به خرید کالاها به جای خدمات و بازار کار فشرده است.
چه کسانی بیشتر تحت تاثیر تورم قرار می‌گیرند؟
تحقیقات نشان می‌دهند که تورم به‌دلایل مختلف بیشترین ضربه را به خانوارهای کم درآمد وارد می‌کند. آنها بیشتر درآمد خود را صرف مایحتاج‌هایی مانند غذا، گاز و اجاره می‌کنند – مقوله‌هایی با نرخ تورم بالاتر از متوسط – و راه‌های کمی برای کاهش هزینه‌ها باقی می‌ماند.
نرخ تورم کشورهای جهان در سال 2023
بر اساس آخرین آمار صندوق بین‌المللی پول که در ماه اکتبر منتشر شد، نرخ تورم در ونزوئلا بالاتر از سایر کشورها قرار دارد و افزایش قیمت مصرف‌کننده در سال 2023 حدود 360 درصد برآورد شد. برای دهمین سال متوالی، نرخ تورم در ونزوئلا یکی از بالاترین نرخ‌های جهان است، اگرچه به‌طور قابل توجهی از سال 2018 که به ارزش نجومی 65000 درصد رسید، کمتر بوده است.
سه کشور دیگر نیز در سال جاری در سطح بالای تورم قرار دارند: زیمبابوه، با افزایش قیمت مصرف‌کننده 315 درصد، سودان با افزایش 256 درصد و آرژانتین با افزایش 122 درصد.
کشورهایی با کمترین نرخ تورم در سال 2023
آمار تورم کشورهای جهان نشان می‌دهد که از میان اقتصادهای بزرگ توسعه‌یافته و نوظهور، چین نرخ تورم منفی 0.2 درصدی را در اکتبر 2023 داشت. از سوی دیگر، نرخ تورم در روسیه به 6.7 درصد رسید.
نرخ تورم در اروپا
نرخ تورم اتحادیه اروپا در ماه نوامبر 3.1 درصد بود که کمتر از 3.6 درصد ماه اکتبر است. این آمار، در مقایسه با نوامبر 2022، با نرخ تورم 11.1 درصد، کاهش مقبولی را نشان می‌دهد. دلیل تورم در اروپا این است که زنجیره‌های تامین جهانی هنوز از مشکلات تولید و مشکلات نیروی کار ناشی از همه‌گیری بهبود نیافته‌اند.
افزایش هزینه‌های انرژی تنها باعث تشدید مشکلات عرضه شده است، به‌ویژه در بخش حمل‌ونقل که بالاترین نرخ تورم را در بین سایر بخش‌ها در اتحادیه اروپا داشت.
بالاترین و پایین ترین نرخ تورم در اروپا
کمترین نرخ سالانه برای هلند (0.3-٪)، دانمارک (0.6٪) و بلژیک (0.7٪) ثبت شده است. بالاترین نرخ سالانه به مجارستان (12.2٪)، رومانی (9.2٪) و اسلواکی (9.0٪) تعلق دارد. در مقایسه با ماه اوت، تورم سالانه در 21 کشور عضو اتحادیه کاهش یافت، در یک کشور ثابت ماند و در پنج کشور دچار افزایش شد.
تورم در آفریقا
در ماه های اخیر، قاره آفریقا به شدت تحت تاثیر فشارهای تورمی قرار گرفته است. در شرق و جنوب آفریقا، تورم در نوامبر 2022 به 19.4 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رسید. از آن زمان، تورم کاهش آهسته ای را آغاز کرده است: در ژوئیه 2023، تورم منطقه‌ای بار دیگر از 20.6 درصد در ژوئن به 15.5 درصد کاهش یافت.
بالاترین نرخ تورم در آفریقا
زیمبابوه تا سال 2023 بالاترین تورم را در آفریقا داشته است. بر اساس آمارها، این نرخ در مقایسه با سال قبل به حدود 172 درصد افزایش یافت. پس از آن سودان با افزایش نرخ بیش از 71 درصد بالاترین نرخ تورم را از آن خود کرده است.
تورم در آمریکا
قیمت پایین انرژی و کالاهای تولیدی و تأثیر نرخ‌های بهره بالا به مهار تورم در آمریکا کمک می‌کنند. جدیدترین آمارها نشان می‌دهند که نرخ تورم آمریکا در ماه آوریل به کف دو سال اخیر رسید و نرخ تورم هسته (تورم بدون گروه‌های غذایی و انرژی) نیز افت کرده است.
پیش‌بینی حاکی از آن بود که نرخ تورم در ماه آوریل به سطح ۵درصد برسد؛ اما کاهش تورم آمریکا بیشتر از انتظارها بود و نرخ ۹/ ۴درصدی را در این ماه ثبت کرد.
بالاترین نرخ تورم در آمریکا
آرژانتین شیب صعودی تورم را تجربه می‌کند. قیمت‌ها در ژانویه 2023، 98.8 درصد بیشتر از ژانویه 2022 بود. آرژانتین برای چندین سال پیاپی درگیر مشکلات تورمی است. به‌دنبال شیوع کووید 19 در آرژانتین تورم به 50 درصد در سال 2019 افزایش یافت، اما در سال 2016 با تورم 40 درصدی مواجه بود. بانک مرکزی آرژانتین در جهت کنترل اوضاع، نرخ بهره معیار را به 75 درصد افزایش داده است.
تورم در آسیا
تورم در آسیای جنوب شرقی در سال 2023 حدود 4.2 درصد بود. در میان کشورهای آسیایی، افغانستان و عربستان سعودی تورم غذایی منفی را گزارش کرده‌اند. به گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، پنجمین اقتصاد دارای بالاترین تورم غذایی در جهان، ایران بوده است.
چرا نرخ تورم در برخی کشورها پایین است؟
تورم کشورهای جهان عدد ثابتی ندارد. نرخ پایین تورم در سوئیس را می‌توان به عوامل مختلفی از جمله ارز قوی، خودکفایی در تولید انرژی و افزایش تولید ناخالص داخلی نسبت داد. نرخ تورم در ژاپن به مراتب کمتر از سایر کشورهای پیشرفته است که تا حدی به کاهش مصرف خانوارها ارتباط دارد. میزان مصرف به شدت تحت تأثیر بحران بانکی در اوایل دهه 1990 قرار گرفته است.
چین کنترل شدید دولتی بر اقتصاد خود دارد که این امکان را به‌وجود آورده است تا تورم را در مقایسه با سایر کشورها به شکلی متفاوت کنترل کند. چین، با اعمال تغییراتی در یارانه‌ها و سایر روش‌های کنترل قیمت، موفق به کنترل تورم شده است.
سوئیس، یک کشور کوهستانی کوچک در اروپای غربی، از تورم افسارگسیخته اجتناب می‌کند، در حالی‌که سایر کشورها همچنان به مبارزه با قیمت‌های بسیار بالا ادامه می‌دهند. تورم در سوئیس در اکتبر 2023 به 1.7 درصد رسید که بسیار کمتر از نرخ‌های دو رقمی سایر اقتصادهای پیشرفته است.
جمع‌بندی
افزایش نرخ تورم کشورهای جهان، که تحت تاثیر عوامل مختلف قرار دارد، قیمت‌ها را در طول زمان افزایش و قدرت خرید مصرف‌کنندگان را کاهش می‌دهد. در واکنش به تورم افسار گسیخته، اکنون شاهد یک انقباض پولی همزمان توسط بسیاری از بانک‌های مرکزی هستیم. به‌طور کلی، وقتی تورم بالا باشد، سرمایه‌گذاری کمتر می‌شود و در نتیجه بر نرخ ارز تأثیر منفی می‌گذارد.
